Göknar, Erdağ (2013). "Turkish-Islamic Feminism Confronts National Patriarchy: Halide Edib's Divided Self". Journal of Middle East Women's Studies. 9 (2): 32–57. doi: 10.2979/jmiddeastwomstud.9.2.32. S2CID 162122141. DUMONT, Paul, Atatürk’ün Yazdığı Tarih: Söylev, Yeni Gün Haber Ajansı ve Yayıncılık A.Ş., İstanbul 1997. Nutuk, Atatürk üzerinde yapılacak incelemelerin 1919-1927 dönemi için olduğu kadar onun Türk inkılâbını, Cumhuriyet’i gerçekleştirirken izlediği metot için de temel kaynaktır. Nutuk’ta sözü geçen şahıslar hakkındaki hükümler için o günün ortamı göz önüne alınmalıdır. Tamamı ancak dönemin bütün bilgi ve belgeleri, şahsiyetlerin hâtıraları bir arada kullanılarak araştırmalara temel teşkil etmelidir. Hitabe, Nutuk'un " Türk Gençliğine Bıraktığım Emanet" başlıklı bölümünde yer alır. "Türk istiklâli" ve "Türk Cumhuriyeti" kavramları üzerine kurulmuş bir metindir. [2] On üçü tam ve ikisi eksiltili hitap cümlesi olmak üzere toplam 15 cümleden oluşur. [3]

Uzun, Hakan. Atatürk'ün Nutuk'unun İçerik Analizi. Hacettepe University. pp.142–149. (PhD Thesis) (In Turkish)Galip, Özlem Belçim (2020). New Social Movements and the Armenian Question in Turkey: Civil Society vs. the State. Springer Nature. p.37. ISBN 978-3-030-59400-8.

Bu bilgiden hareketle Nutuk’un, 19 Mayıs 1919 – 20 Ekim 1927 tarihleri arasındaki olayları, olguları, gelişmeleri, bu gelişmelerde rol oynayan kişileri ve bu kişiler arasındaki siyasal ilişkileri anlatan bir eser olduğunu söylemek mümkündür. Mustafa Kemal Paşa eserinde, Kurtuluş Savaşı yıllarında ülkenin içinde bulunduğu koşulları ortaya koymuş, Kurtuluş Savaşı’nın ve bu savaştan sonra başlayan modernleşme çabalarının hangi koşullarda gerçekleştiğini ayrıntılı bir şekilde, belgelere dayalı olarak anlatmıştır. Hem okunduğu dönemde hem de sonraki yıllarda, siyasi çevrelerin yanı sıra başta tarihçiler olmak üzere pek çok bilim insanının ilgisini çeken Nutuk, ilk kez Temmuz 1928’de Türk Tayyare Cemiyeti tarafından basılmıştır. Mustafa Kemal Paşa’nın yaptığı sözleşme gereği, yurt içindeki ve dışındaki satış işlemleriyle de bu kurum doğrudan ilgilenmiştir. Mustafa Kemal Paşa’nın Nutuk’un yayın hakkını Türk Tayyare Cemiyeti’ne vermiş olması, kendisinin havacılığa vermiş olduğu önemi göstermesi açısından önemli olup, bu bağlamda sonraki yıllarda da Türk Tayyare Cemiyeti’ne gelir sağlama çabalarına devam etmiştir. According to Turkish historian Hakan Uzun, Nutuk is an embodiment of the core values of the nation that Atatürk has embraced. The speech covers the importance of national unity to both the National Movement and the republic. The National Movement, with the goal of achieving independence and unity through the pursue of sovereignty, has done so with a defensive position rather than an aggressive one via a lawful foundation. [10] Mazlish, Bruce (2009). "Global Humanity". The Idea of Humanity in a Global Era. Palgrave Macmillan US. pp.17–29. doi: 10.1057/9780230617766_2. ISBN 978-0-230-61776-6. Ulgen, Fatma (2010). "Reading Mustafa Kemal Atatürk on the Armenian genocide of 1915". Patterns of Prejudice. 44 (4): 369–391. doi: 10.1080/0031322X.2010.510719. PMID 20857578. S2CID 25565470.Nutuk’un dili eski konuşma dilinde ağır ve akıcı olarak yazılmıştır. Bir hitabe şeklinde okunduktan sonra ilk kez eski yazıyla basılmıştır. Harf İnkılabı ile basımı arasında bir sene fark olduğundan daha sonradan latinize edilmiştir.

kurucusu ulu önder Atatürk'ün kendisinin kaleme aldığı ve bir yurdumuzun nasıl kurulduğuna ilişkin en birinci kaynak özelliği taşıyan bu kitap her Türk gencinin okuması gereken bir kitaptır. Atatürk Nutuk'u altı gün boyunca TBMM'de okumuştur. Arap alfabesi ile yazılmıştır fakat Latin harflerine geçilince ciltler halinde yeniden basılmıştır. Nutuk Mustafa Kemal'in Samsun'a çıkışı ile başlar ve Gençliğe Hitabe ile sona erer. Tarihleri ise 1919-1927 aralığındaki dönemdir. Nutuk olayların yanında çok önemli şahsiyetleri de içinde barındırır. Atatürk'ün yanında yer alan silah arkadaşları, yaverleri, dostları... Kongrede nutkun verilişi sırasında da tam bir ekip çalışması yapılmıştır. Bu aşamaya gelene kadar tekrar tekrar okunan nutukta Atatürk kelimelere gerçek anlamlarını verebilmek için yoğun bir çalışma sürdürmüştür. Başta Fethi Okyar ve Hikmet Bayur olmak üzere toplanan ekiple her gece bir sonraki gün okunacak kısım üzerinde çalışılmakta, metnin mümkün mertebe orijinal, dinleyicilerin kolayca anlayabileceği tarzda olmasına özen gösterilmekteydi. Böylece titiz bir şekilde hazırlanıp okunan nutkun muhtevası, 19 Mayıs 1919’dan 1926 yılı sonlarına kadar geçen süre zarfında Mustafa Kemal Paşa’nın olaylara ve şahıslara bakışını, değerlendirmelerini yansıtır. Ayrıca muhteva itibariyle yeni rejimin durumu, inkılâbın metodu, başlangıç ve gelişme safhaları, geçirdiği aşamalar, mâruz kaldığı tehlikeler ve sonuçları üzerinde durulmuştur. Ele alınan konular Atatürk’ün kendi siyasî anlayış ve düşünceleriyle şekillenmiş bir görünüş arzetmektedir. Burada realist bakış açısı “millî siyaset” kavramıyla birlikte teşekkül etmiştir. Now, Gentlemen, I will ask you what decision could have been arrived at under such circumstances for salvation? As I have already explained, there were three propositions that had been put forward: Yılında Ulusal Ve Uluslararası Boyutlarıyla Atatürk’ün Büyük Nutuk’u ve Dönemi, Yay. Haz. Gül Kundakçı, ODTÜ Basım İşliği, Ankara 1999. The foundations of the Ottoman Empire were themselves shattered at that time. lts existence was threatened with extermination.”Anderson, Perry (11 September 2008). "Kemalism". London Review of Books. Vol.30, no.17. ISSN 0260-9592 . Retrieved 9 December 2021.

Milli Mücadele’nin aşamalarını ve sonuçlarını belgelerle birlikte kronolojik bir sırayla anlatan Nutuk, Türkiye yönünden tarihin akışının değiştiği bir dönemin; bir milletin varlığını korumak, bağımsızlığını kazanmak, çağdaş ve milli bir yönetime kavuşmak için verdiği mücadelenin ilk dokuz senesinin hikâyesidir. Kuyaş, Ahmet (Ekim 2017). "Atatürk'ün Nutuk'u, Halide Edip'in itirazı...". #tarih, 41. Kafa Grup. ss.40-45. ISSN 2148-547X.

Göçek, Fatma Müge (2011). "Reading Genocide: Turkish Historiography on 1915". In Suny, Ronald Grigor; Göçek, Fatma Müge; Naimark, Norman M. (eds.). A Question of Genocide: Armenians and Turks at the End of the Ottoman Empire. Oxford University Press. pp.42–52. ISBN 978-0-19-979276-4. Mustafa Kemal Atatürk tarafından okunan metin daha sonra tab edilmiştir. Nutuk’ta 1919 – 1927 yılları arasında geçen siyasi, sosyal, dini, politik, bilimsel ve tarihi olayların akışı ve gerçekleşme sebep ve sonuçları, dönemin kişilerinin şahitlikleri ve ifadeleriyle anlatılmaktadır. Nutuk Milli Mücadele ve cumhuriyetin ilk inkılaplar dönemini anlatmaktadır. The group of Powers which included the Ottoman Government had been defeated in the Great War. The Ottoman Army had been crushed on every front. An armistice had been signed under severe conditions. The prolongation of the Great War had left the people exha